HASDER’in Dijital Zanaatkârlar Haritası projesi kapsamında, bu kez sıcak demir dövme zanaatını sürdüren Ali Demirörs ile bir araya geldik. 63 yıldır bu zanaati icra eden Ali Usta, hem mesleki deneyimlerini hem de zanaata olan sevgisini bizlerle paylaştı.
Küçük Yaşta Başlayan Bir Ustalık Hikâyesi
1951 yılında Gönyeli’de doğan Ali Demirörs, henüz 11 yaşındayken babası tarafından Abdurrahman Usta’nın yanına çırak olarak gönderilmiş. O dönem birçok çocuğun okuma imkânı olmadığından, meslek sahibi olabilmeleri için ustaların yanına çırak olarak verilirmiş. Ali Usta da oyun çağı sayılabilecek yaşta çalışmaya başlamış ve o zamandan beri bu zanaatı sürdürmektedir.
Çıraklık yıllarında haftalık yalnızca 10 şilin harçlık aldığını söylüyor ve o dönemi şu sözlerle anlatıyor:
“O zamanın 10 şilini hiçbir şeye yetmiyordu.”
Cumartesi günleri bile akşama kadar durmaksızın çalıştığını, ustasının oldukça disiplinli ve sert biri olduğunu anlatıyor. Bu yıllar ve deneyimler ona mesleğini en ince detayına kadar öğrenme fırsatı sunmuş. Babası, o dönem ustaya “Eti senin, kemiği benim.” diyerek oğlunu tamamen ustanın eğitimine bırakmış.
Kendi Dükkânını Açmak ve Mesleği Sürdürmek
8 yıl süren çıraklık dönemi ve askerliğini tamamlamanın ardından Ali Demirörs, kendi dükkânını açarak bağımsız bir şekilde mesleğini icra etmeye başlamış.
Ali Usta, demiri şekillendirmek için körüklü bir kömür ocağı kullanıyor. Özel kömürü Güzelyurt’un Yayla köyünden temin eden Usta, demiri ocakta ısıttıktan sonra örsün üzerine koyup çekiçle döverek şekil veriyor. Yüksek ısı ve ağır ekipmanlarla çalışan Ali Bey’in işi hem dikkat hem de büyük ustalık gerektiriyor.
Geleneksel Zanaattan Günlük Hayata
Ali Bey’in aktardığına göre sıcak demir dövme tekniğiyle günlük hayatta kullanılan birçok ürün üretmek mümkün. Bu yöntemle ürettiği ürünler arasında kapı menteşeleri, çeyiz sandığı kulpları, panjur ispanyoletleri, eski kapı pekileri ve günümüz halk dansları ekiplerinin kullandığı demir oraklar bulunuyor.
Ali Usta, günümüzde bu işi artık maddi kaygıdan çok, sevdiği zanaatla meşgul olmak ve zaman geçirmek için yaptığını belirtiyor. Ancak adada bu işi sürdüren sayılı ustalardan biri olması nedeniyle hâlâ yoğun şekilde sipariş almaya devam ediyor. Yaptığımız diğer birçok söyleşide de gördüğümüz gibi sıcak demir dövme zanaatı da Kıbrıs’ta yavaş yavaş kaybolmaya yüz tutmuş durumda. Bu nedenle onun gibi ustaların hikâyelerini kayıt altına almak, kültürel mirasımız açısından büyük önem taşıyor.
